You are using an outdated browser. For a faster, safer browsing experience, upgrade for free today.

Хронічні обструктивні захворювання легень у професійній патології

1(21) 2010

DOI xxxxxxxx

Єрмакова О.В.

Хронічні обструктивні захворювання легень у професійній патології

ДУ «Інститут медицини праці АМН України», м. Київ

Повна стаття (PDF), UKR  

 

У статті узагальнено дані щодо етіології, патогенезу, клініки, діагностики, лікування та профілактики хронічного обструктивного захворювання легень (ХОЗЛ), у тому числі професійної етіології. Обговорюється питання діагностики ранніх стадій захворювання, ефективності профілактичних медичних оглядів працівників в умовах впливу високих концентрацій пилу, який є етіологічним чинником розвитку ХОЗЛ. Розглядається можливість застосування препаратів антигомотоксичної терапії в комплексному лікуванні хворих на ХОЗЛ.

Ключові слова: ХОЗЛ, лікування, виробничий фактор, профілактика

Література

  1. Авдеев С.Н. Дыхательная недостаточность при ХОБЛ / С.Н. Авдеев, А.Г. Чучалин // Хронические обструктивные болезни лёгких.- М., СПб: ЗАО БИНОМ, 1998.- С. 249-275.
  2. Хронические обструктивные болезни лёгких. Федеральная программа / [Айсанов З.Р., Кокосов А.Н., Овча- ренко С.И. и др.] // Росс. мед. журн.- 2001.- Т.9, № 1.
  3. Басанец А.В. Хронические профессиональные заболевания бронхолегочной системы / А.В. Басанец // Журн. практ. лжаря.- 2002.- № 3.- С. 11-18.
  4. Басанець А.В. Діагностика пневмоконіозу / А.В. Басанець // Український пульмонологічний журнал.- 2004.- № 3 - С.69-71.
  5. Басанец А.В. Особенности функциональных нарушений бронхолегочной системы у рабочих угольной промышленности / А.В. Басанец, Т.А. Остапенко // Укр. журн. з проблем медицини праці.- 2005.- № 1.- С. 38-40.
  6. Басанець А.В. Оцінка клінічної ефективності антигомотоксичної терапії в комплексному лікуванні хворих на хронічне обструктивне захворювання легень професійного генезу (контрольоване дослід- ження) / А.В. Басанець, Д.В. Варивончик, О.В. Єрма- кова // Укр. журн. з проблем медицини праці.- 2009.- № 2(18).- С.59-72.
  7. Величковский Б.Т. О механизме воздействия фиброгенной пыли на организм / Б.Т. Величковский // Гигиена и санитария.- 1994.- № 2.- С.4-10.
  8. Величковский Б.Т. Основные патогенетические механизмы профессиональных заболеваний лёгких пылевой этиологии / Б.Т. Величковский // Медицина труда и промышленная токсикология.- 1999.- С.20-27.
  9. Величковский Б.Т Патогенез и классификация пылевых заболеваний / Б.Т. Величковский // Медицина труда и промышленная экология.- 2003.- № 7.- С.8-13.
  10. Жестков А.В. Иммунологические изменения при пылевой патологии легких / А.В. Жестков // Гигиена и санитария.- 2000.- № 6.- С.30-33.
  11. Зинченко В.А. О недостающем звене в классификации профессиональных заболеваний лёгких - профессиональной хронической обструктивной болезни лёгких / В.А. Зинченко, В.В. Разумов, Е.Б. Гуревич // Мед.труда и пром. экология.- 2004.- № 6.- С. 33-34.
  12. Типи імунних порушень та їхня корекція антиго- мотоксичними препаратами у хворих з хронічним обструктивним захворюванням легенів / Ільницький Р.І., Дудка П.Ф., Бичкова Н.Г., Ільницька М.Р. // Український терапевтичний журнал.- 2007.- № 2.- С. 99-103.
  13. Ільницький Р.І. Значення диференційованої антигомотоксичної терапії для відновлення слизової оболонки бронхів у хворих із загостренням хронічного обструктивного захворювання легень / Р.І. Ільницький // Український терапевтичний журнал.- № 4.- С. 31-40.
  14. Ільницький Р.І. Мембранопротекторний ефект комплексної антигомотоксичної терапії хронічного обструктивного захворювання легень / Р.І. Ільницький // Український терапевтичний журнал.- 2007.- № 4.- С. 8-12.
  15. Кокосова А.Н. Хронический бронхит и обструктивная болезнь лёгких / А.Н. Кокосова.- СПб: Лань, 2002.- С.167-172.
  16. Костюк І.Ф. Професійні хвороби / І.Ф. Костюк, В.А. Капустник.- К.: Здоров'я, 2003. - С. 45-122.
  17. Проблемы профессиональной патологии в Украине на современном этапе / Кундиев Ю.И., Басанец А.В., Краснюк Е.П., Лубянова И.П. // Журнал практического врача.- 2002.- № 3.- С. 2-5.
  18. Кундієв Ю.І. Професійне здоров'я в Україні. Епідеміологічний аналіз / Ю.І. Кундієв, А.М. Нагорна //К.: Авіцена, 2006.- С. 99-125.
  19. Мостовой Ю.М. ХОЗЛ: приглашение к дискуссии / Ю.М. Мостовой // Новости медицины и фармации в Украине.- 2008.- № 19 (261).- С. 6-7.
  20. Мостовий Ю.М. Досвід застосування антигомоток- сичних препаратів в лікуванні хворих на персистуючу бронхіальну астму / Ю.М. Мостовий, Т.В. Константинович, О.М. Воловик // Биологическая терапия.- 2007.- № 3.- С. 9-14.
  21. Наказ МОЗ України № 128 від 19.03.2007 р. «Про затвердження клінічних протоколів надання медичної допомоги за спеціальністю «Пульмонологія».- Київ.- 2007.- С. 63-88.
  22. Наказ МОЗ України № 311 від 30.12.1999 р. «Інструкція про діагностику, клінічну класифікацію та лікування хронічного обструктивного бронхіту».
  23. Перцева Т.А. Мышечная дисфункция при ХОБЛ: переоценка проблемы, новые возможности терапии / Т.А. Перцева // Здоров'я України. Медична газета.-2008.  - № 3/1 (додатковий).- С. 17.
  24. Попович С.В. Антигомотоксическая терапия хронического обструктивного бронхита / С.В.Попо- вич // Биологическая терапия.- 2006.- № 4.- С. 35-38.
  25. Полянская М.А. Спирометрия в оценке нарушений функции дыхательной системы // Здоров'я України. Медична газета.- 2008.- № 3/1 (додатковий).- С. 48-49.
  26. Досвід проведення гігієнічної експертизи умов праці гірників вугільних шахт / [Передерій Г.С., Пономаренко А.М., Шемякін А.М. та ін.] // Український журнал з проблем медицини праці.- 2008.- № 2 (14).- С. 15-27.
  27. Путов Н.В. Руководство по пульмонологии / Путов Н.В., Федосеев Г.Б. . Издательство «Медицина».- 1978.- 504 с.
  28. Рабенда А.С. Ризик професійних пилових захворювань як гігієнічна проблема / А.С. Рабенда // Автореферат дисертаційної роботи д-ра біологічних наук: 14.02.01/Інститут медицини праці АМН України.- К., 2004.- 333 с.
  29. Родионова В.В. Актуальность проблемы хронических обструктивных заболеваний лёгких в структуре профзаболеваний. Критерии диагностики и экспертизы трудоспособности / В.В. Родионова // Украинский терапевтический журнал.- 2006.- № 1.- С. 105-113.
  30. Использование комплексного антигомотоксического препарата Бронхалис-Хеель на этапе восстановительного лечения хронической обструктивной болезни лёгких / [Савченко В.М., Дудченко Л.Ш., Шубина Л.П. и др.] // Биологическая терапия.- 2005.- № 3.- 37-40.
  31. Комплексная гигиеническая оценка условий и характера труда (профессионального риска) горнорабочих / Суханов В.В., Мухин В.В., Ластков Д.О., Путилина О.Н. // Медицина труда в угольной промышленности.- Донецк, 2000.- С. 57-62.
  32. Тягла В.М. Клініко-імунологічні аспекти перебігу хронічного пилового бронхіту // Автореферат дисертаційної роботи канд мед наук: 14.01.02 / Запорізький державний медичний університет.- Запоріжжя, 2003.- 156 с.
  33. Эффективновсть и безопасность доксофил- лина в лечении больных ХОЗЛ / [Фещенко Ю.И.,Яшина Л.А., Полянская М.А. и др.] // Новости медицины и фармации в Украине.- 2009.- № 5-6 (272-273).- С. 6-8.
  34. Фещенко Ю.И. Место хронического воспаления в патогенезе хронической обструктивной болезни лёгких, способы его коррекции / Фещенко Ю.И., Яшина Л.А. // Здоров'я України. Медична газета.- № 3/1(додатковий).- С. 20-21,
  35. Фещенко Ю.И.,Хроническое обструктивное заболевание лёгких / Ю.И. Фещенко, Л.А. Яшина // DOKTOR.- 2004.- № 2.- С. 27-30.
  36. Синдром обструктивного сонного апноэ / [Фещенко Ю.И., Яшина Л.А, Полянская М.А. и др.].- К.: Принт-Экспресс.- 2003.- 240 с.
  37. Хроническая обструктивная болезнь лёгких (Федеральная программа): Практическое руководство для врачей / Под ред. А.Г. Чучалина. М., 2004.
  38. Чучалин А.Г. Хроническая обструктивная болезнь лёгких // М., ЗАО БИНОМ, 2000.- С. 11-26.
  39. Шварц Г.Я., Цой А.Н. Антихолинергические средства в лечении больных хронической обструктивной болезнью легких // Хроническая обструктивная болезнь легких / Под ред. А.Г. Чучалина.- М, 1998.- С. 234-249.
  40. Юдина Л.В. Хроническое обструктивное заболевание лёгких: не всё так безнадёжно // Новости медицины и фармации в мире.- 2008.- № 10(245).- С. 8-9.
  41. Юдина Л.В., Рачко Ю.В. Антибактериальная терапия ХБ/ХОБЛ: правильно ли мы лечим? // Новости медицины и фармации в Украине.- 2007.- № 16(222).- С. 3-4.
  42. Ячнік А.І. Роль і місце N-ацетилцистеїну в лікуванні хронічного обструктивного захворювання легень середньотяжкого та тяжкого перебігу // Новости медицины и фармации в мире.- 2009.- № 15 (289).- С.12-13.
  43. Bames P.J. Bronchodilators: basic pharmacology // Chronic obstructive pulmonary disease. London.-1995. - Р. 391-417.
  44. Bauer T.T., Heyer C.M., Duchna H.W., Andreas K., Weber A., Schmidt E.W., Ammenwerth W., Schultze- Werninghaus G. Radiological findings, pulmonary function and dyspnea in underground coal miners. // Respiration.- 2007.- 74 (1).- Р. 80-87.
  45. Bauer Х. Chronic obstructive bronchitis and emphysema in hard coal miners // The Global Occupational Health Network; ISSUE No.12.- 2007.- P. 7-9.
  46. Blanc P.D., Eisner G., Trupin L., Balmes J.R, Yelin E.H., Gregorich S.E., Katz P.P. Futher exploration of the links between occupational exposure and chronic obstructive pulmonary disease // J Occup Environ Med.- 51 (7).- P. 804-810.
  47. Blanc P.D., Toren K. Occupation in chronic obstructive pulmonary disease and chronic bronchitis: an update // Int J Tuber Lung Dis. 2007.- 11 (3).- P. 251-257.
  48. Occupatinal exposures and the risk of COPD: dusty trades revisited / [Blanc P.D., Iribarren C., Trupinet al.] // Thorax. 2009.- 64 (1).- P.6-12.
  49. Occupational exposure and COPD: an ecological analysis of international data / [Blanc P.D., Menezes A.M., Plana E. et al] // Eur Respir J.- 2009.- 33(2).- P. 298-304.
  50. Rapid declines in FEV1 and subsequent respiratory symptoms, illnesses, and mortality in coal miners in the United States / Beeckman L.A.,Wang M.L., Petsonk E.L., Wagner G.R. // Am J Respir Crit Care Med.- 2001.- 163(3 Pt 1).- P. 633-639.
  51. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and occupational exposures / [Boschetto P Quintavalle S, Miotto D. et al.] // J Occup Med Toxicol.- 2006.- № 7.- P.1-11.
  52. An evaluation of salmeterol in the treatment of chronic obstructive pumonary disease / [Boyd G., Monce A., Pounsford J., et al.] // Eur Respir J.- 1997.- 10 (4).- P 815-821.
  53. BTS guidelines for the management of chronic obstructive pulmonary disease // Ibid - 1997.- 5.- P 1-28.
  54. Buist A.S. Risk factors for COPD / Buist A.S. // Eur Respir Rev.- 1996.- 6 (39).- P 253-258.
  55. Burge P.S. Occupation and chronic obstructive pulmonary disease (COPD) / Burge P.S. // Eur Respir J.- 1994.- 7.- P. 1032-1034.
  56. Buist A.S., McBurnie M.A., Vollmer W.M., Gillespie S., Burney P., Manino D.M., Menezes A.M., Sullivan S.D., Lee T.A., Weiss K.B., Jensen R.L., Marks G.B., Gulsvik A., Nizankowska-Mogilnicka E. Bold Collaborative Research Group.International variation in prevalence of COPD (the BOLD Study): a population-based prevalence study // Lancet. 2007.- 370 (9589).- P 715-716.
  57. Buist A.S., Vollmer W.M, McBurie M.A. Worldwide burden of COPD in high- and low-income countries. Part The burden of obsructive lung disease (BOLD) initiative. Int J Tuberc Lung Dis.- 2008.- 12(7).- P. 703-708.
  58. Canadian Thoracic Society Workshop Group Guidelines for the assessment and management of chronic obstructive pulmonary disease // Can med Ass J. - 1992.- 147.- P 420-428.
  59. Calverley P.M. Pharmacotherapy can prevent exacerbations of COPD. Proceeding ATS 2007. San Francisco 2007.
  60. Castranova V. From coal mine dust to quartz: mechanisms of pulmonary pathogenicity / Castranova V. // Inhalation Toxicology.- 2000.- V. 12, № 10.- P. 7-14.
  61. Cherry N.M. SWORD 99: Surveillance of work- relatid and occupational respiratory disease in the UK / Cherry N.M., McDonald J.C. // Occup.Med.- 2001.- V. 51, № 3.- P 204-208.
  62. Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Guideline ATS, ERS 2004.(www. thoracic.org/COPD).
  63. Early discharge for patients with exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease: a radomized controlled trial / [Cotton M.M., Bucknall C.E., Dagg K.D. et.al.].- Thorax, 2000.- 55.- P. 902-906.
  64. Cohen R.A. Lung disease by exposure to coal mine and silica dust / Cohen R.A., Patel A., Green F.H. // Semin Respir Crit Care Med. 2008.- 29 (6).- P. 651-661.
  65. Effect of N-acetylcysteïne on outcomes in chronic obstructive pulmonary disease: a randomized placebocontrolled trial. Lancet / [Decramer M, van Molken MR, Dekhuijzen PN, et al.].- 2005.- 365(9470).- P. 1552-1560.
  66. Eduard W. Chronic Bronchitis, COPD and Lung Function in Farmers: The Role of Biological Agents / Eduard W., Pearce N., Douwes J. // Chest.- 2009.- 58(6).- P. 24.
  67. Friedman M. A. Multicenter study of nebulized bronchodilator solutions in chronic obstructive pulmonary disease / Friedman M. A. // Amer J Med.- 100 (1).- R 30-39.
  68. Garshick E. Occupationally induced obstruction / Garshick E., Schenker M.B., Dosman J.A. // Med Clin North Am. 1996.- 80(4).- P. 851-878.
  69. Global Initiative for Chronic Lung Disease. Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. NHLBI/WHO workshop report. Bethesda, Natinal Heart, Lung and Blood Institute, update 2006 (www. goldcopd. com).
  70. The durden of silicosis, pulmonary tuberculosis and COPD among former Basotho goldminers / Girdler- Brown B.V., White N.W., Ehrich R.I., Churchyard G.J. // Am J Ind Med. 2008.- 51(9).- P. 640-647.
  71. Chronic cough to occupational factors / Groneberg D.A., Novak D., Wussow A., Fischer A. // J Occup Med Toxicol.- 2006.- 128(2).- R 1-3.
  72. Hedlung U. Persistence of respiratory symptoms in ex-underground iron ore miners / Hedlung U., Jarvholm B., Lundback B. // Occup Med (Lond).- 2006 Sep; 56(6): 380-5/ Epub 2006 Jun 9.
  73. Hutter H. Charcoal smoke causes bronchial anthracosis and COPD / Hutter H., Beyer M., Bargon J. // Med Klin (Munich).- 2007.- 102 (1).- R. 59-63.
  74. Hnizdo E. Chronic obstructive pulmonary disease due to occupational exposure to silica dust: a review of epidemiological and pathological evidence / Hnizdo E., Vallyathan V. // Occup Environ Med. 2003.- 60(4).- P. 237-243.
  75. Respiratory disease in a cohort of 2,579 coal miners follow up over a 20-year period / [Isidro Montes I., Rego Fernandez G., Reguero J., et al.] // Chest.- 2004.126 (2).- R 622-9.
  76. Ionescu C.M. Relation between fractional-order model parameteres and lung pathology in chronic obstructive pulmonary disease / Ionescu C.M., De Keyser R. // IEEE Trans Biomed Eng. 2009.- 56(4).- P. 978-987.
  77. Jarvis M.J. Smoking cessation / Jarvis M.J. // Eur Respir Rev.- 1997.- 7 (45).- R 230-234.
  78. Kuyukaycan M. Tumor necrosis factor-alfa polymorfism in COPD: difference in +489 genotype frequency compared with controls / Kuyukaycan M., van Krugten M., Pennings H.J. // American Jornal Respiratory and Critical Care Medicine.- 2000.- № 161.- P. A181.
  79. Latza U. Occupational obstructive airway disease in Germany: Frequency and causes in an international comparison / Latza U., Baur X. // Am J Ind Med. 2005.- 48(2).- P. 144-152.
  80. Levin D.Addition of anticholinergic solution prolongs bronchodilator effect of beta-2-agonists in patients with chronic obstructive pulmonary disease / Levin D., Little K., Laughlin K. // Amer J Med.- 1996.100 (1).- R 40-48.
  81. Lin L.C. Ventilatory defect in coal workers with simple pneumoconiosis: early detection functional abnormalities / Lin L.C., Yang S.C., Lu K.W. // Kaohsiung J. Med. Sci.- 2001.- V. 17.- № 5.- P. 245-252.
  82. Occupational chronic obstructive pulmonary disease: Italian law (decree no. 336/1994) and epidemiological evidence / Mastrangelo G., Fedeli U., Fadda E., et al.] // Med Lav.- 2004.- 95 (1).- P. 11-16.
  83. Value of theophylline treatment in patients handicapped by chronic obstructive pulmonary disease / [McKay S.E., Howie C.A., Thomson A.H., et al.] // Thorax.- 1993.- 48.- R 27-32.
  84. Mulloy E. Theophylline improves gas exchange during rest, exercise and sleep in severe chronic obstructive pulmonary disease / Mulloy E., McNicholas W.T. // Amer Rev Respir Dis.- 1993.- 148.- R 1030-1036.
  85. Randomised controlled trial of theophylline in patients with severe chronic obstructive pulmonary disease / Murciano D., AuclairM-H., Panente R., Aubier M. A. // New Engl J Med.- 1989.- 320.- R. 1521-1525.
  86. NICE Guileline № 12. Chronic Obstructive Pulmonary Disease. National clinical guideline on management of chronic obstructive pulmonary disease in adults in primary and secondary care. Developed by the Collaborating Centre for Chronic Conditions. Thorax 2004.- 59(Suppl. 1).- R 1-232.
  87. Pauwels R.A. Global strategy for diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease / Pauwels R.A., Buist S., Calverley P. M.A. // Am J. Respir Crit Care Med. 2001.- 163.- P. 1256-1276.
  88. Postma D.S. Epidemiology of COPD risk factors / Postma D.S. // COPD: Diagnosis and treatment. Excepta Medica, 1996, 17 Report. Chronic bronchitis in Great Britain. BMJ.- 1961.- R. 12-973.
  89. Rashton L. Occupational causes of obstructive pulmonary disease / Rashton L. // Rev Environ Helth.- 2007.- P. 195-212.
  90. Rashton L. Chronic obstructive pulmonary disease and occupational exposure tj silica / Rashton L. // Rev Environ Helth. 2007.- 22(4).- P. 255-272.
  91. Extended therapy with ipratropium is associated with improved lung function in patients with COPD. A retrospective analysis of data from seven clinical trials / [Rennard S.L., Serby C.W., Ghafoun M., et al.] // Chest.- 110 (1).- P. 62-70.
  92. Roffel A.F. Muscarinic receptors and the lung. Relevance chronic obstructive pulmonary disease and asthma / Roffel A.F., Meurs H., Zaagsma J. // The role of anticholinergics in chronic obstructive pulmonary disease and chronic asthma / Eds: Barnes P.J., BuistA.S.- P 92-125.
  93. Ross M.H. Occupational respiratory disease in mining / Ross M.H., Murray J. // Occup Med (Lond). - 2004.- 54(5).- P 304-310.
  94. Samelchuk E.L. Mis-sense mutation of a-1- antichymotrypsin and COPD / Samelchuk E.L., Chu- chalin A.G. // Lancet.- 1993.- P. 342-624.
  95. Exposure-response relationships for coal mine dust and obstractive lung disease following enactment of the Federal Coal Mine Health and Health and Safety Act of 1969 / Seixas N.S., Robins TG., Attfield M.D., Moulton L.H. // Am J Ind Med. 1992.- 21(5).- P. 715-734.
  96. Optimal assessment and management of chronic obstructive pulmonary disease (COPD). A consensus statement of the European Respiratory Soiety (ERS) / [Siafakas N.M., Vermeire P, Pride N.B. et al.] // Eur Respir J.- 1995.- 8.- P 1398-1420.
  97. Standards for the diagnosis and care of patients with chronic obstructive pulmonary disease ATS statement // Amer J Respir Crit Care Med.- 1995.- 152.- P. 77-120.
  98. Thurlbeck W.M. Chronic airflow obstruction // Pathology of Lung / Eds by W M Thurlbeck, A M Chung. 2-nd Ed-Stuttgart. N. Cherry N., Chen Y., Holt D.L., McDonald J.C., Meyer J.D. SWORD'99: surveillance of work-related and occupational respiratory diseases in the UK // Occupational medicine.- 2001.- V.51.- № 3.- P. 204-208.
  99. Tonnesen P. Smoking cessation and prevention / Tonnesen P. // Management of chronic obstructive pulmonary disease/ Eds: Postma D.S., Siafakas N.M. The European Respiratory Society Monograph, 7 May-1998.  - P 127-135.
  100. 100. The occupational burden of chronic obstructive pulmonary disease / [Trupin L., Earnest G., San Pedro M.,et al.] // Eur Respir J. 2003.- 22(3).- P 462-469.
  101. Van den Bemt L. Rational monitoring of COPD: where do current clinical guidelines stand? / Van den Bemt L., Schermer T. and Van Weel C. // Eur Respir J. - 2007.- 29.- P. 1078-1081.
  102. Drug treatment of chronic obstructive pulmonary disease / [Van Herwaarden C., Dekhuyzen P., van Schayck C., et al.] // Ned T Geneesk.- 1996.- 140 (14).- P. 761-765.
  103. Respiratory impairments due to dust exposure: a comparative study among wokers exposed to silica, asbestos, and coalmine dust/ [Wang X., Yano E., Novaka K. et al.] // Am J Ind Med. 1997.- 31(5).- P 495-502.
  104. Relationship between dust exposure and chronic obstractive pulmonary disease and heat shock protein 72 and 73 in lymphocytes among coal miners / [Xing J.C., Chen W.H., Wang F. et al.] // Zhonghua Lao Dong Wei Sheng Zhi Ye Bing Za Zhi. 2006.- 24(9).- P. 540-543.